Stari bludnik iz Areca

Pjetro Aretino

Bilo je slavnijih, značajnijih, čitanijih, citiranijih - ali se u Italiji verovatno nikada nije rodio enigmatski popularniji književnik od jednog razvratnog pamfletiste, kome je kolega Ariosto nadenuo nadimak "bič vladara". Usled literarnog interesovanja za dvorsku izopačenost, bordele i kurtizane, postao je rodonačelnik pornografske književnosti, a poznat je i po satiričnoj poeziji i komedijama. PJETRO ARETINO (Pietro Aretino, 1492 - 1556) je jedan je od najoriginalnijih renesansnih književnika, a njegova najvrednija dela (i u enigmatskom, i u svakom drugom smislu) su: Bludni soneti, Mudrovanja i Talanta.

Aretino, u stvari, u slobodnom prevodu znači: čovek iz Areca (Arečanin?). Grad Areco (Arezzo) se u latinsko doba zvao Arrētium (čitaj: Arecijum), pa pošto su Italijani u toj epohi postajali poznati po mestu rođenja (da li uopšte neko zna kako se prezivao Leonardo da Vinči?!), i Pjetro je podelio sudbinu sa svojim savremenicima. Međutim, poslužio se italijanizovanim etnikom, valjda da bi se razlikovao od slavnog sugrađanina, muzičkog teoretičara i pedagoga po imenu GVIDO ARETINSKI (lat. Guido Aretinus ili ital. Guido d'Arezzo, 991 - 1050). Uzgred, poznato je i ARETINSKO POSUĐE iz antičkog perioda, izrađivano od crvene gline i ukrašavano reljefima.

Anete fon Aretin

Da li bismo mogli da skratimo frekventni sedmoslov, odnosno da pronađemo nešto iole važno što se zove ARETIN? Naravno, ako izuzmemo prisvojni pridev (osim u sintagmi Aretin džez/Aretha's jazz, što je naziv muzičkog albuma pevačice Frenklin), Aretin je prezime jedne poznate baronske familije iz Bavarske. Istina, niko iz te loze nije postao velika planetarna zvezda, ali su se mnogi istakli u svojim oblastima, pa u slučaju nužde ovaj šestoslov možemo opisati npr. kao: "prva bavarska TV voditeljka, Anete fon" (Annette von Aretin, 1920 - 2006). Kad smo već kod skraćivanja, petoslov ARETI se može opisati kao "naselje na Elidi" (izv. Αρετή) ili kao "ime bivše grčke bacačice diska Abaci" (eng. Areti Abatzi), dok se za četvoroslov ARET obraćamo grčkoj mitologiji: to je ime trojanskog kraljevića, Prijamovog sina, a kao sugestija se može koristiti i originalni oblik ARETOS (izv.  Ἄρητος).

Zahvaljujući nametljivosti lanca ARETIN, STARETINAR je jedan od najučestalijih pojmova svih vremena u našim ukrštenim rečima (sa derivatima: staretinarka, staretinarnica, staretinarstvo). Razume se, STARETINA je enigmatski najpopularnija bosanska planina, verovatno i balkanska, a možebiti i evropska. Tu su i augmentativi BARETINA i PARETINA (bolje: paretine), u RMS - u srećemo i KARETINE (od kare), a jareće meso je, dabome, JARETINA (u rečniku SANU nalazimo i pojam JARETINKA, što je pokrajinski naziv za žensko jare).