Buljuk za ukrštanje

Evlija Čelebija

Poznatih Turaka čija su imena i(li) prezimena izvanredno upotrebljiva u našoj enigmatici ima na stotine. U prethodnom postu je predstavljeno deset popularnih ličnosti koje su svakodnevno prisustvo u našim ukrštenim rečima zaslužile kombinacijom objektivne slave i igre slučaja, pošto se zovu baš onako kako paše našoj kombinatorici, ali je to bila jedna sasvim subjektivna top-lista. Na njoj je mogao da se nađe i čuveni otomanski putopisac EVLIJA ČELEBIJA (1611 - 1682), zatim pesnici ENIS BEHIDŽ KORJUREK (1891 - 1949) i SABAHATIN KUDRET AKSAL (1920 - 1993), jedan od najvećih turskih pisaca SAIT FAIT ABASIJANIK (1904 - 1954), bivši košarkaš OMER ONAN i mnogi drugi. Na drugoj strani, enigmatski poželjnih Turaka koji su našoj rešavačkoj publici nedovoljno poznati, a istaknuti su javni poslenici, ima dovoljno za jedan obiman onomastikon, pa će u ovom postu biti reči o najupečatljivijim imenima iz te grupe.

Demet Akalin

Za nas ima posebnu vrednost činjenica da mnoga turska imena i prezimena počinju samoglasnicima, a u tim nizovima slova dugogodišnji sastavljači lako mogu prepoznati reči koje se pri kombinovanju pojavljuju same od sebe! Eto, recimo, svi znamo za planinsku oblast u Mjanmaru koja se zove Arakan, i koristimo tu reč mnogo češće nego što bismo voleli i što ima smisla, a usred Ankare čuči i čeka da bude primećena jedna plavokosa književnica po imenu MELTEM ARIKAN. Kad nam dosadi Atakama, atakamit ili indijansko pleme Atakati, na ta mesta mogu da uskoče bivši alpski skijaš ATAKAN ALAFTARGIL ili olimpijski rvač ATAKAN JUKSEL. Umesto akolita i bakalina, katkad nije loše ubaciti veoma popularnu pop pevačicu DEMET AKALIN, a dobra zamena za pojmove Abakan, abakus ili Babakaj je AHMET ABAKAJ, književnik i publicista. 

Sadri Ališik

Alamet može malo da se odmori, dok nastupa tursko-nemački glumac HASAN ALI METE, a naša draga Alisa Marić će manje štucati ako posvetimo malo pažnje i osnivaču sportskog kluba Galatasaraj, koji se zvao ALI SAMI JEN (1886 - 1951). Pojam alaska (sa opisima: "vrsta nerca", "čorba koju kuvaju alasi" ili "žena alasa") se lako može izbeći ako nam je poznat glumac i režiser ZEKI ALASJA, a i Ališa Kiz ima konkurenciju u imenima dva glumačka barda: ALI ŠEN (1918 - 1989) i SADRI ALIŠIK (1925 - 1995). Čuveni italijanski fudbalski trener  Fabricio Ravaneli se ne bi ljutio kada bi njegov logogrifni dvojnik, poznati književnik OMER ZULFU LIVANELI dobio priliku da se za njega čuje i u našim krajevima, Sereni Vilijams bi verovatno bilo milo da je ponekad zameni bivša misica, manekenka i glumica SERENAJ SARIKAJA, a Oleg Karatajev bi se zasigurno džentlmenski stisnuo ne bi li napravio malo mesta voditeljki i glumici po imenu NEFISE KARATAJ.

Alev Alatli

Adalet se ne mora opisivati kao turcizam (pravda), budući da se jedna od najtiražnijih turskih književnica zove ADALET AGAOGLU, njena popularna koleginica ASLI ERDOGAN nudi mogućnost da se zauvek odreknemo opisa "sigurno, po svoj prilici", a njihova sestra po peru ALEV ALATLI nas oslobađa prideva alev (crven), i daje nam šansu da predahnemo od alatki. Od dosadnog četvoroslova ačik (jasno, otvoreno) može nastati jedno neobično prezime, koje nosi  ušati glumac - komičar PEKER AČIKALIN, a turskom nazivu za Crnu Goru - Karadag se suprotstavlja norveški fudbaler turskog porekla AZAR KARADAŠ. U svetu fudbala se, inače, krije pregršt neodoljivih imena: ČADAŠ ATAN, ERDI ONER, SELDŽUK INAN, GOHAN TORE, UMIT DAVALA, BULENT EKEN itd. Poslednjih godina je naročito popularan MESUT EZIL, nemački fudbaler turskog porekla, čije prezime čitamo na nemački način, iako bismo ga iz turskog preneli kao Ozil. S tim u vezi, treba reći da postoji više nemačko-turskih javnih ličnosti čija se imena mogu transkribovati na dva načina, budući da se umlauti iz turskog prenose po pismu. Međutim, ako se radi o ljudima turskog porekla koji žive i grade karijere u Nemačkoj, čini se da je jedino ispravno tretirati ih kao Nemce, pa se tako jedan glumac zove BIROL INEL (Ünel), a njegova koleginica i sunarodnica IDIL INER (Üner). 

Ozan Guven

Pored pomenutog Onana, iz sveta košarke nam stiže alternacija za kozačkog starešinu - košarkaški trener ERGAN ATAMAN, a i pokrajinska varijanta pokazne rečce eno (ili strana skraćenica east-northeast) je spremna za arhivu, jer se poznati Atamanov kolega zove ORHUN ENE. Takođe, dobro znani bivši košarkaš je vlasnik vrlo zgodnog četvoroslovnog prezimena koje počinje slovom O - MEHMET OKUR, a takva imena i prezimena su relativno česta kod Turaka: MERAL OKAJ (glumica i scenaristkinja serije "Sulejman Veličanstveni", 1959 - 2012), FUSUN ONAL (pevačica i glumica), OZAN GUVEN (glumac nemačkog porekla, kod nas ga iz nepoznatog razloga zovu Ozen), ZERIN OZER (pop pevačica), ONUR SAJLAK (glumac iz serije "Asi"), ONAT KUTLAR (književnik) itd. 

Azra Akin

Akin je, kao što svi znamo, narodni pevač kod Kirgiza, ali i prezime vrlo poznatih ličnosti: jedna je pesnikinja GULTEN AKIN, a druga bivša Mis sveta, glumica i manekenka AZRA AKIN. Jednako upotrebljiva četvoroslovna prezimena sa početnim A nose i: internacionalno poznata pop pevačica SEZEN AKSU, nekada poznata pevačica i glumica NEŽLA ATEŠ (1932 - 2005), OMER ASAN (pisac grčkog porekla), EŠREF APAK (atletičar, bacač kladiva), EZEL AKAJ (glumac i režiser)... Od ličnosti sa početnim A u imenu ili prezimenu se izdvajaju: ATILA TAŠ (pop pevač), ATIJE DENIZ (pop pevačica), DUJGU ASENA (književnica i publicistkinja, 1946 - 2006), BELKIS AKALE (folk pevačica), TANER ARI (austrijski fudbaler turskog porekla), VILDAN ATASEVER (glumica), ČEM ADRIJAN (rok pevač bosanskog porekla) i drugi. Što se tiče slova E, tu su: EBRU DESTAN (glumica, pevačica i manekenka), EMRE BELOZOGLU (fudbaler), ESIN AFŠAR (glumica i pevačica), MELIH EKENER (glumac), NEDŽMETIN ERBAKAN (bivši premijer, 1926 - 2011), kao i pobednica Evrovizije 2003, pevačica SERTAB ERENER.Veoma interesantno ime sa početnim I nosi jedna glumica - ITIR ESEN, njen kolega BULENT INAL ima simpatično prezime, ali je vlasnik najfenomenalnijeg prezimena glumac koji je u Turskoj poznat kao Dragan Nikolić u Srbiji: KADIR INANIR.