Pošto je post kojim sam ukazao na manjkavosti Žugićevog popisa četvoroslovnih pojmova koji počinju slovom A bio jedan od najčitanijih u protekloj godini, verujem da će se neki čitaoci bloga obradovati nastavku. Naime, prvo poglavlje četvoroslovnog rečnika sadrži više od 500 odrednica, ali se meni kao korisniku često dešavalo da ne mogu da pronađem neki relativno poznat i frekventan pojam - jer nije na spisku. Tako sam sakupio, proverio, lapidarno opisao i uskladištio još 300 - 350 reči za koje smatram da mogu biti od koristi svim sastavljačima.
Spisak sadrži i pojedine pojmove iz Žugićevog rečnika, ali sa drugačijim (preciznijim ili potpuno novim) opisima, jer smo u prvom postu videli da neispravni podaci nisu retkost. Tada su neki pojmovi označeni kao loše transkribovani ili neopravdano transliterirani, drugi kao pogrešno prepisani, treći kao netačno opisani, a ponuđene su i neke zamene. Međutim, na tih dvadesetak strana ima toliko sitnih, odavno ukorenjenih, a samim tim i teško uočljivih grešaka - da bi za njihovo ispravljanje bilo potrebno tek malo manje vremena i truda nego što je autoru rečnika bilo potrebno za prikupljanje. Recimo, svi koristimo pojam ATAI. Opis glasi: "turski istoričar, Nevizade Atauljan", a malo ko zna da je taj romantični Turčin iz XVII veka zapravo bio pesnik! Pisao je isključivo u stihovima, pa iako pojedini izvori tvrde da njegova dela zadiru u oblast istorije, istoričar je otprilike koliko i Njegoš, a verovatno i manje. Uz to, dovoljno je reći: Nevizade Atai, a ukoliko neko baš želi da bude precizan, valjalo bi da navede kompletno ime: ASIL ISMI ATAULAH, umesto istrgnutog i izvitoperenog člana niza Atauljan.
Treba reći i da sa ovim dodatkom spisak ne postaje konačan: verovatno ima još bar toliko manje-više značajnih i upotrebljivih pojmova sa šemom A_ _ _, a ako bismo ih tražili u atlasima ili biblijskim spisima, brzo bismo došli do zaključka da otkrivanju nema kraja. Budući da meni nisu naročito mili geografski pojmovi, izbegavao sam ih koliko je to bilo moguće, jer nalazim da čak i "deveta rupa na derviškoj svirali" ima veću informativnu i edukativnu vrednost od opisa "grad u Ruandi" ili "mesto u Patagoniji", naročito kada se uopšte ne radi o poznatim i važnim toponimima. Na primer, pometnju koju je Žugić napravio opisavši više nego frekventan pojam ALAM kao "američki glumac Bejts", neko je pokušao da ublaži vrlo proizvoljnim i neproverljivim opisim "grad u Mjanmaru", iako postoji više istaknutih ličnosti koje se prezivaju Alam (izv. Allam).
Na drugoj strani, iako se malo ko može pohvaliti detaljnim poznavanjem imena iz Biblije, činjenica da je to najčitanija knjiga na svetu je sasvim dovoljna za eksploatisanje pojmova koji su bukvalno neodoljivi. Eto, nema živog ljubitelja enigmatike koji ne zna za divovsko pleme ENAK i pripadnike ENAKITE (o kojima ću govoriti u sledećem postu), a niko nema pojma da se jedan od gradova koje su naseljavali zvao ANAV ili ANAB! Uz to, ANAK obično opisujemo kao "grad u Severnoj Koreji", a to je u stvari drugi, tj. prvi, tj. pravi naziv za pleme ENAK! Naravno, pojedini pojmovi su takvi da ih valja koristiti samo pod posebnim okolnostima (čitaj: u velikoj nuždi), ali svaki ozbiljan autor i bez moje napomene to ima na umu.
A
(dopuna)
A TIM –
najbolji sastav sportske ekipe
ABAR –
roman Voje Terića
ABAZ
Dizdarević – crnogorski glumac
ABDI
Bile – bivši somalijski trkač
ABEL
Tasman – holandski moreplovac
ABID –
pesma „Zabranjenog pušenja“; antički grad u Egiptu, Abidos
ABIM – jedan
od 7 svetih Мakavejaca iz Starog zaveta, HABIM, AVIM
ABON
Flerijski – francuski teolog iz IX veka (lat. Abo Floriacensis)
ABOT –
raniji američki komičar, Bad, partner komičara Kostela
ABRA –
uloga Džuli Haris u filmu „Buntovnik bez razloga“
ACIN –
novosadska vajarka, Ivanka
AČEH –
provincija Sumatre, Ače ili Aćeh ili Aće
AČIĆ –
naš muzički pedagog i psihološkinja, Gordana
AČIN –
oblast u Avganistanu, na granici sa Pakistanom
AĆEH –
v. AČEH
AĆIĆ –
novosadski di-džej, Vladimir; bosanski fudbaler, Milovan
ADAD –
argentinski šahista, Karlos; sumerski bog oluje
ADAM
Arkin – američki glumac („Mank“)
ADAM
Mickjevič – poljski pesnik romantizma
ADAM
Puslojić – naš pesnik
ADAM
Sandler – američki glumac
ADAM
Smit – škotski filozof i ekonomista
ADAN –
španski fudbaler, Antonio
ADEL
Adkins – engleska pop pevačica
ADER –
francuski aviokonstruktor, Kleman (prvi leteo i izmislio naziv avion!)
ADES –
sinagoga u Jerusalimu
ADIĆ –
naša istoričarka umetnosti, Vesna
ADIL
Maksutović – naš folk pevač
ADIM –
jedan od 7 svetih Makavejaca iz Starog zaveta, HADIM
AD-ON –
softverski dodatak
A-DUR –
durski tonalitet
ADVA – grad
u Etiopiji, ADUA
ADŽUD –
grad u Rumuniji
AĐIĆ –
naša istaknuta lekarka, Nada Čemerlić
AELO – jedna
od Harpija u grčkoj mitologiji, AELA
AETA –
filipinski Pigmeji
AFAN –
reka u Velsu, Afon, Avan
AFIS – v.
AFIZ
AFIZ –
filozof (tur.), afis
AFON –
v. AFAN
AFRA –
ranohrišćanska svetica
AFRO –
vrsta frizure
AGAV –
kušitski jezik kojim se govori u Etiopiji
AGEJ –
jevrejski prorok
AGIĆ – hrvatski
fudbaler, Jasmin
AGIL
Mamadov – azerbejdžanski fudbaler
AGIM
Ibraimi – makedonski fudbaler
AGIR –
reka u Rusiji, pritoka reke Usenj
AGUA –
vulkan u Gvatemali, Agva
AGUC –
pripovetka Veljka Petrovića
AGVA –
v. AGUA
AHAC –
novosadska rukometašica, Di(j)ana
AHAJ –
uzvik za teranje ptica grabljivica
AHAM –
gradić u Bavarskoj
AHAN –
lopov iz Biblije, Harmijin sin, AKAN
AHAR –
deo kuće za muškarce kod muslimana; grad u Iranu
AHAV –
kapetan koji se borio sa belim Mobi Dikom
AHEJ –
helenski književnik iz V veka pne, Aheus
AIČI –
prefektura u Japanu
AIJI – kineska
državnica i medijski magnat, Šeng
AIKO –
japanska pop pevačica
AILA –
smrtonosni ciklon sa Indijskog okeana iz 2009.
AINA –
reka u Kamerunu
AINI –
nepošteni ljudi, zlikovci (tur.), haini; izraelska književnica, Lea
AINO
Akte – finska operska pevačica (1876 – 1944)
AINO
Alto – finska arhitektkinja (1894 – 1949)
AIRI
Suzuki – japanska violinistkinja
AISA –
raniji španski košarkaš, Huan
AIŠA –
kći Abu-Bekra, Mohamedova treća žena, AJŠA
AIVA –
marka japanskih televizora
AJAC –
rečca za odricanje, aja
AJAS -
sin Telamona, starogrčki junak iz Trojanskog rata, Ajant, lat. Ajaks (mit.)
AJDA
Lupino – starija američka glumica („Visoka Sijera“)
AJDE –
uzvik za podsticanje na nešto, hajde
AJER
–vrsta konjaka sa jajima
AJIR –
arhiv jadranskog instituta iz Rijeke (skr.)
AJLA
Fišer – australijska glumica (izv. Isla Fisher)
AJLE –
prilično, dosta (tur.)
AJMA –
luk vlašac, aljma (bot.)
AJON –
meksički košarkaš, Gustavo
AJOŠ –
odmetnik, propalica (tur.), hajoš; lađar (mađ.), hajoš
AJRA
Oldridž – američko-engleski glumac iz XIX veka
AJRI
Demirovski – makedonski muzičar
AJŠA –
v. AIŠA
AJTA –
skitnica, besposličar (tur.), ajtadžija
AJUB –
Muhamedov sledbenik i vojskovođa, Abu Al-Ansari
AJUB
Daud – somalijski fudbaler
AJUB
Nefzi – francuski bokser
AJUJ –
uzvik žalosti, aju
AJVS –raniji
američki glumac i pevač, Barl
AKAI –
marka japanskih muzičkih uređaja
AKAK –
grad u Kamerunu
AKAM –
ganski fudbaler, Dejvid
AKAT –
akt (zast.)
AKER –američka
diva nemog filma, Džin
AKID –
v. AKIS
AKIL –
irsko ostrvo (ne Ačil!)
AKIR –
lik iz orijentalne priče, Ahikar („Premudri“)
AKIS –
planina uz Kaspijsko jezero; Galatejin miljenik, pastir sa Sicilije (mit.),
Akid
AKMA –
akupunkturni magnet
AKNA –
pubertetska bubuljica
AKOP
Akopjan – jermenski pesnik
AKOR –
planina u Portugaliji
AKOŠ
Korica – naš rvač
AKRA –italijanski
filozof, Frančesko (1834 – 1913)
AKSL –
figura u umetničkom klizanju
AKSO –
general iz Francuske revolucije, Nikola
AKSU –turska
pevačica, Sezen
AKTA –
zvanični spisi
AKTE –
v. AINO Akte
AKUN –
Aleutsko ostrvo
AKVE –
srednjovekovni grad na Dunavu, kod Prahova
ALAČ –
naš pozorišni glumac, Aleksandar; naša glumica, Anja
ALAM – engleski
glumac, Rodžer; uzbekistanska manekenka, Nataša
ALAN
Alda – američki glumac („Zavođenje Džoa Tajnana“)
ALAN
Arkin – američki glumac („Rusi dolaze“)
ALAN
Bejts – engleski glumac („Grk Zorba“)
ALAN
Bol – engleski fudbalski trener
ALAN –kanadska
balerina i glumica, Mod (1873 – 1956)
ALAN
Kar – engleski komičar i TV lice
ALAN
King – američki glumac, komičar („Mačje oko“)
ALAN
Koks – engleski glumac
ALAN
Lad – američki glumac (“Plava dalija“)
ALAN
Rid – američki glumac („Doručak kod Tifanija“)
ALAN
Simonsen – danski fudbaler
ALAN
Tam – kineski pevač i glumac
ALAN
Tik – kanadski glumac
ALAN
Tudik – američki glumac
ALAR –bivši
fudbaler Borca iz Banjaluke, Goran
ALBA –
američka glumica, Džesika; pesma Olivere Katarine
ALBA
Parijeti – italijanska glumica („Mesar“)
ALBE
Vidaković – hrvatski kompozitor
ALBU –
francuski vajar, Žorž di Tane (1895 – 1986) (izv. Georges Halbout du Tanney)
ALDA –
v. Alan Alda
ALDI –
nemačka trgovinska kompanija
ALDO
Čikolini – italijanski pijanista
ALDO
Đufre – italijanski glumac (1924 – 2010)
ALDO
Moro – raniji italijanski političar
ALEB –
galeb (zool.)
ALED Džouns
– velški pevač
ALED
Tidir – velški pesnik (1465 – 1525)
ALEF –
prvo slovo feničkog pisma
ALEJ –
grad u Libanu; kralj Arkadije, Afidantov sin (mit.), Aleos
ALEK
Vek – sudanska manekenka i top model
ALEL – varijanta
istog gena
ALEN –
američki košarkaš, Rej; engleska pevačica, Lili
ALEN
Bogosjan – francuski fudbaler
ALEN
Boske – francuski pisac
ALEN
Delon – francuski glumac
ALEN
Karon – kanadski (tj. frankokanadski) džez gitarista
ALEN
Kini – francuski glumac („Sladak život“)
ALEN
Taner – švajcarski režiser („Sredina sveta“)
ALEN
Tejt – američki pesnik (1899 – 1979.)
ALEN
Žires – bivši francuski fudbalski reprezentativac
ALEŠ –
češki slikar, Mikolaš (1852 – 1913)
ALEŠ
Bebler – raniji slovenački diplomata i publicista
ALEŠ Pipan
– slovenački košarkaški trener
ALET –
Egistov i Klitemnestrin sin (mit.), Aletes
ALEZ –
gradić u Francuskoj (izv. Alleuze)
ALFI
Kabiljo – hrvatski kompozitor
ALGO
Karp – estonski olimpijski skijaš
ALIF –
prvo slovo arapskog pisma
ALIK
Saharov – američki TV režiser
ALIL – Koštanin
svekar u drami Bore Stankovića
ALIP –
rusko muško ime, Alipij; starogrčki vajar sa Sikiona, Alipos (V vek pne)
ALIT –
trikalcijum silikat, sastojak cementa
ALMA
Ekmečić – bosanska pevačica
ALME –
reka u Nemačkoj, pritoka Lipe; gradić u Lombardiji
ALNA –
reka u Rusiji
ALOA –
drevna država na teritoriji Sudana; grad u Škotskoj i istoimeni FK
ALOE –
tropska biljna vrsta, aloja (grč.)
ALOJ –
smolasta materija iz lista aloje
ALOM –
bog neba kod starih Maja
ALON –
hajdemo! napred! ura! (franc.); grad u Burmi
ALON
Abutbul – izraelski glumac
ALOŠ –
gradić u Francuskoj
ALOT –
grad u Iranu
ALTI –
beogradski sportski klub
ALUA – v.
Alur
ALUJ –
mesto u Francuskoj
ALUK –
vezena maramica, jagluk
ALUM –
prirodni antiseptik sličan stipsi
ALUN –
visoravan na Miroču
ALUR –
nilotski narod u Kongu, Alua, Lur
ALZA –
kanadski glumac i režiser, Volter
ALJAK –
kratak gunj, aljetka;
ALJAV –
sakat (pokr.)
ALJKA –
haljinica (u izrazu „dići aljku na bataljku“ – pokupiti prnje i krenuti)
ALJMA –
v. AJMA
ALJUŠ
Gaši – kosovski državnik
AMAD –
francuski general, Alber (1856 – 1941); Asirov grad iz Biblije, Amead
AMAI –
poznata kozmetička marka
AMAK –
Aleutsko ostrvo; aktivni vulkan na Aljasci
AMAR
Gile Jašarpsahić – bosanski folk pevač, zvezda Granda
AMAR
Osim – bosanski fudbalski trener („Željezničar“)
AMAS –
egipatski faraon, Amazis
AMAŠ –
američki državnik, Džastin
AMAT –španski
fudbaler, Žordi
AMAŽ –
gradić u istočnoj Francuskoj (izv. Amage)
AMBA –
reka u Rusiji, uliva se u Amurski zaliv
AMBI –
latinski prefiks: oba, oboje; varoš u Francuskoj (izv. Hambye)
AMBU –
reanimacioni balon; medicinski balon za veštačku ventilaciju pluća
AMDO –
jedna od 3 istorijske provincije Tibeta (Kam i U-Cang)
AMED –
ribarski grad na Baliju, sa plažom od crnog peska
AMEJ –
bivša kanadska olimpijska plivačica, Džesika (izv. Amey)
AMEL – bosanski pevač Ćurić; folk pevač Ćeman
AMER
Delić – bivši američki teniser
AMES–
grad u Galiciji (Španija)
AMET –
v. AMUT; grad u Norveškoj
AMFI –
grčki prefiks: oko, okolo
AMGE – indijska
glumica Joti (ili Jioti), najniža živa žena na svetu (62, 8 cm)
AMIĆ –
hrvatski fudbaler, Nedjeljko
AMID
–organski derivat amonijaka
AMIK –kralj
Berbika, Posejdonov sin, Amikos (mit.)
AMIO –
francuski renesansni pisac, Žak (izv. Amyot)
AMIS –
antički grad u Turskoj, Amisos (danas Samsun); tajvanski narod, Ami
AMIŠ –
pripadnik sekte menonitske crkve u Sad
AMIT –
v. AMUT
AMIT
Ivri – izraelska plivačica
AMIT
Tamir – izraelski košarkaš
AMKA –
Amela od milja
AMKO –
Amel od milja
AMLA –
indijski ogrozd, amalaki
AMLE –
odmah, smesta (tur.), hamle
AMNA
Avdić – bosanska šahistkinja
AMOA –
ganski fudbaler, Metju
AMOK –
malajsko ludilo; pripovetka
Štefana Cvajga
A-MOL –
molski tonalitet
AMON –
staroegipatski bog Sunca, Amun; judejski kralj, Manasehov sin
AMOT –
švedski gitarista, Majk; švedski gitarista, Kristofer („Arch enemy“)
AMPA –
vejavica, mećava (pokr.)
AMPL –
skraćenica za aminoplast
AMUN –
v. AMON
AMUT –
staroegipatsko čudovište koje je jelo srca pokojnika, Amet, Amit
AMZA –
klipan, budala (fig.); kapetan iz epske pesme o Nikcu od Rovina
AMZA
Pelea – rumunski glumac
ANA O –
Frojdova studija slučaja
ANAB – v. ANAV
ANAF –
naš raniji lekar i biolog, Marko (1909 – 2010)
ANAK –
biblijsko pleme divova, Enak
ANAS –
sitan indijski novac (nema množinu!)
ANAT –
papin godišnji prihod; vrhovna semitska i fenička boginja, ANATA, ANATU
ANAV – biblijski
grad Enakita (u Judeji), Anab
ANAZ –
australijski fudbalski sudija, Hakan
ANBU –
grad u Kini; sumerski kralj
ANDO –
japanski arhitekta, Tadao
ANDU –
kineski vojskovođa iz VI veka, Hou
ANĐE –
italijanski barokni slikar, Frančesko (1675 – 1757)
ANEJ –
filozof, Lucije Seneka; grad na severu
Norveške
ANER –
Amorejac iz Biblije, Avramov saveznik; čovek (grč.)
ANET
Strojberg – danska glumica
ANGA –
v. ANGU
ANGE
Postekoglu – australijski fudbalski trener grčkog porekla
ANGU –
pleme sa Nove Gvineje, Kukukuku, Anga
ANIĆ –
naš st. šumarski stručnjak, Milan; naš bivši fudbaler, Darko; zadarski šahista,
Darko
ANIK
Žej – francuska književnica
(„Zaljubljena žena“) (izv. Annick Geille)
ANIM –
biblijski grad u Judeji; ganska sprinterka, Vida
ANIR - levitski grad koji je pripadao Manasiji, ANER (bibl.)
ANKA
Badali – ranija hrvatska operska pevačica (mecosporan)
ANKA
Humo – ranija hrvatska pijanistkinja
ANKA
Jelačić – ranija hrvatska operska pevačica (alt)
ANRI
Loran – francuski moderni vajar
ANRI
Mišo – francuski pesnik
ANRI
Rabo – francuski dirigent i kompozitor (1873 – 1949)
ANRI
Rink – francuski šahovski teoretičar
ANSA –
italijanska novinska agencija
ANSI –
grad u Francuskoj
ANTA
Bogićević – srpski vojvoda iz Prvog srpskog ustanka
ANTE
Babaja – hrvatski filmski reditelj
ANTE
Kovačić – hrvatski pisac realista
ANTE –stariji
aviomodelar, Emil
ANTO –
naš bivši fudbaler, Drobnjak
ANTS –
raniji estonski klizač Antson, olimpijski šampion
ANJES –
francuska režiserka Varda
AODI –
putujući pevači starih Grka, aedi
APEL –helenski
slikar, Apeles
APEN –
grad u Nemačkoj kod Oldenburga
APEP –
v. APOP
APER –
pronalazač konzerviranja hrane, Nikola
APIĆ –
novosadski muzički pedagog, Milena (klavir!); vršački košarkaš, Dragan;
APID –
vladar Peloponeza, Inahov unuk, Apis (mit.)
APOP –
neuništiva zmija iz egipatske mitologije, Apep, Apopis
APRO – mađarski šahista, Adrijan
ARAB –
grad u Alabami (SAD); belgijsko-marokanski fudbaler, Naim; nemački kik-bokser,
Halid
ARAC –
gradić u severnoj Turskoj
ARAN –izotop
ozona
ARBA –
otac Enaka iz Biblije
ARČI
Majo – američki reditelj
ARČI
Mur – američki bokser
ARDI –
francuska pevačica i glumica, Fransoaz (izv. Francoise Hardy)
AREF –
bivši irački predsednik, Abdul Salam Mohamed
AREN – estonski
slikar i graver, Pet; aromatični ugljovodonik
ARIĆ –
hrvatski fudbaler, Robert Marić
ARIF
Hikmet – bosansko-turski pesnik (Rizvanbegović-Stočević)
ARIK –
nadimak Arijela Šarona
ARIO –
grad u Meksiku
ARNE –
nemački fudbaler Fridrih
ARNU –
francuska glumica, Fransoaz
AROK –
raniji trener FK Vojvodina, Ferenc
AROZ –
grad u Brazilu
ARSA –
naš TV reditelj, Arsenije Jovanović („Koreni“)
ARTA –
oblast u Grčkoj; reka u Epiru
ARUA –
oblast i grad u Ugandi
ARUM –
jogunasti konj (tur.)
ASEK –
FK sa Obale Slonovače (iz Abidžana)
ASIL –
kiparski FK iz Lisija
ASIM –
pevač grupe „S vremena na vreme“ Sarvan; folk pevač Brkan
ASIN – španski
književnik Migel ... Palasios
ASIS –
bivši brazilski fudbaler, Eder
ASJA –
pripovetka Turgenjeva
ASJA
Kisić – ranija hrvatska glumica, Bepina u seriji „Naše malo misto“
ASNA – korist
(mađ.), hasna
ASOL
Slivec – ruska skijašica (u Americi: Asoli)
ASOP –
starogrčki bog reka, Asopos, Azop (mit.)
ASPA –
drvena poluga na brodu (ital.)
ASPE –
raniji meksički fudbaler, Alberto Garsija
ASUR – najstarija
prestonica Asirije, AŠUR
AŠER – američki
pevač Rejmond
AŠIČ –
slovenački teolog i narodni lekar, Simon
AŠIĆ –
naša književnica, Tijana („Dangeta, duša koja se smeje“)
AŠIL
Deverija – francuski slikar (1800 – 1857)
AŠUR –
v. ASUR
ATAČ –
hrvatski slikar, Zlatko Kauzlarić
ATAI –
turski pesnik i istoričar, Nevizade (1583 – 1635)
ATAN – banjalučki
pesnik Zlatan Jurić
ATAR –
seosko područje
ATEJ –
starorimski tribun Gaj ... Kapiton; dugovečni vladar Skitije, Ateus
ATEM –
v. ATUM
ATEN –
asteriod blizak Zemlji, Aton
ATER –
želja, volja (tur.)
ATEŠ –
vatrena boja (pers.)
ATIĆ –
naša istoričarka umetnosti, Zorica
ATIL –
stara hazarska prestonica, Itil
ATIN –
bugarski slikar marinista, Valentin Tuzsuzov
ATUK – Ringo
Star u komediji „Pećinski čovek“;
ATUM –
staroegipatski bog zalazećeg Sunca, Atem
AUGA –
kći tegejskog kralja Aleja i Nereje u grčkoj mitologiji, Auge
AUGE –
v. AUGA
AVAS – francuski
književnik, Šarl-Luj (1783 – 1858); mesto u Trakiji, Avantas
AVED –
francuski slikar iz epohe rokokoa, Žak-Andre Žozef
AVES –
naziv klase ptica u sistematici; ptičje ostrvo u Karipskom moru
AVIM –
v. Abim
AVIV –
izraelski šahista Fridman (živi u SAD)
AVNI –
izraelski glumac, Aki
AVRO – nekadašnja
britanska fabrika aviona
AZAN – sin
Arkada i muze Erato, brat Elata, Afidanta i Hiperipe (mit.)
AZER – pripadnik
naroda turkijskog porekla, Azerbejdžanac
AZIS –
bugarski pevač
AZIZ –
rasipni turski sultan iz XIX veka, Abdul
AZOP – v.
ASOP
AZOR –
grad u Izraelu, kod Tel Aviva, AZUR
AŽIĆ –
riječki košarkaš, Danko